تصرف تبریز و تفرقۀ قزلباش

چون رومیه از «شنب غازان» کوچ کردند، نواب شاهزادگی با ملازمان موکب عالی از یورت خود سوار شده، به قلب لشکر رومی افتادند که در هر جا صرفه در جنگ باشد، جنگ کرده، در هیچ منزلی ایشان را آسوده نگذارند. و تا قصبۀ «طسوج» بدین قاعده تعاقب می نمودند. و غازیان انتهاز فرصت نموده، خود را به رومیه رسانیده، طرح جنگ می انداختند و جمعی کثیر را طعمۀ شمشیر هلاک می ساختند، و سرها و اخترمه ها را به نظر خجسته اثر می رسانیدند./ تا موضع «مایان» جنگ عظیم به وقوع انجامید. اسمعیل قلی خان و طایفۀ «شاملو» اسب جلادت پیش راندند و رومیه زور آورده، جمعی کثیر به مدافعۀ ایشان شتافته، غازیان را بازگردانیدند. از قضای الهی در آن صحرا آب انداخته بودند و گذار طایفۀ شاملو بدانجا افتاد. اسبان تا سینه به گل فرو می رفتند. و رومیه زور آورده، اگر لحظه ای مدد نمی رسید، «جوانان کارآمدنی» شاملو در گل به قتل می رسیدند. پیرغیب خان استاجلو که «چرخچی» بود، به مدد پیش رفته، رومیان را پس نشاند و غازیان شاملو به صد تشویش و تعب از وحل بیرون آمدند. یکی از برادران اسمعیل قلی خان با جمعی از طایفۀ شاملو به قتل رسیدند. از ملازمان موکب عالی، شاه حسین بیگ، ولد زینل بیگ شربت دار، و قورخمس خان جبادار ولد دیوسلطان ذوالقدر که در سلک مقربان بود، مقتول شدند. بالجمله در این روز زیاده کاری از پیش نرفت. علی قلی خان فتح اغلی بنا بر سوء مزاجی که از رشک و حسد ارباب مناصب و مقربان بساط دولت را با یکدیگر می باشد، با اسمعیل قلی خان داشت، با پیرغیب خان اظهار کدورت نمود که: (امداد شاملو نموده، نگذاشتی که او بین الاقران خجلت زده مغلوب گردد)! هر گاه میانۀ اعیان لشکر شیوۀ نفاق و عدم اتفاق بدین سان رواج داشته باشد، پیداست که چه مهم از پیش رود! بالجمله نواب جهانبانی تا «طسوج» دست از تعاقب بازنداشته، به قدر مقدور لوازم سعی و کوشش به جای آورد.

از صفحات 315 و 316 کتاب «تاریخ عالم آرای عباسی»، نوشتۀ اسکندر بیگ منشی ترکمان، جلد اول از مجموعۀ دو جلدی، به اهتمام و تنظیم ایرج افشار، چاپ چهارم، مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر، تهران، 1387 هجری شمسی