زلزلۀ سراب در عصر شاه عباس اول صفوی

...از ولایت آذربایجان در بلوک سراب، که عمدۀ بلوکات معمورۀ تبریز است، در ایام تابستان سنۀ احدی و الف علامت «هنالک ابتلی المؤمنون و زلزلوا زلزالا شدیدا» (سورۀ 33 آیۀ 11) روی نموده، آنچنان زلزله شد که منازل عالی و بناهای گیتی فضای آسمان نما، تودۀ خاک و کلوخ گشت به نوعی که خانه ها و محله ها را از یکدیگر امتیاز نماند. و به همین اکتفا نشده، بعد از دو روز به موجب کریمۀ «جعلنا عالیها سافلها و امطرنا علیها» (سورۀ 11 آیۀ 82) باران تندی درشت قطره که هر قطرۀ او به هر سویی جویی روان می گردید، بنیاد باریدن کرده، دو شبانه روز بر آن خاک و کلوخ بارید. پس از آن سیلی عظیم از این باران برخاسته، بر آن کلی جریان یافت و آن موضع را زمین همواری ساخته، به صفت «قاعاً صفصفاً لاتری فیها عوجاً ولا امتاً» (سورۀ 20 آیۀ 106 و 107) موصوف گردید. و به هیچوجه اثری از عمارات و علامتی از آبادانی و زراعت در آن موضع نمانده، بیابانی شد که وصف «واد غیر ذی زرع» (سورۀ 14 آیۀ 37) بر وی صادق آمد.

از صفحۀ 528 کتاب «نقاوة الآثار في ذکر الاخیار». تألیف: محمود بن هدایت الله افوشته ای نطنزی. به اهتمام دکتر احسان اشراقی. چاپ دوم. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. تهران. 1373 هجری شمسی.